ایاس (EOS) که همواره از آن به‌عنوان یک سیستم عامل برای اپلیکیشن‌های غیر متمرکز (DaApp) و قراردادهای هوشمند یاد شده، در سال ۲۰۱۷ در میان فعالان جامعه رمز ارزها به‌شدت خبرساز شده بود. شبکه و رمز ارز EOS هم‌اکنون از سوی شرکت بلاک دات‌وان (Block.One) در دست توسعه قرار دارد و مدعی است که از دیگر پلتفرم‌های اپ‌های غیرمتمرکز، سریع‌تر و مقیاس‌پذیرتر است.
پروژه ایاس، کارزار جمع‌سپاری خود را در روز ۲۶ ژوئن سال ۲۰۱۷ (۵ تیر ۹۶) آغاز کرد و پس از ۲۴۱ عرضه اولیه کوین‌های خود توانست درمجموع نزدیک به ۷۰۰ میلیون دلار سرمایه جذب کند. این رویداد عرضه اولیه تا زمان راه‌اندازی نرم‌افزار متن‌باز ایاس در تاریخ اول ژوئن ۲۰۱۸ (۱۱ خرداد ۹۷) ادامه یافت.
ایاس پس از راه‌اندازی امیدوار است تا وعده بر زمین مانده اتریوم مبنی بر بدل شدن به زیرساخت شبکه ابررایانه‌ای جهان را محقق کند. این شبکه همان شبکه موعودی است که قرار است میزبان اقتصاد غیرمتمرکز جهان باشد و کسب‌وکارهای آنلاین، اشخاص و برنامک‌های غیر متمرکز را میزبانی کند.
تاریخچه ایاس و رمز ارز EOS
دن لریمر (Dan Larimer)، خالق پلتفرم‌های استیم (Steam) و بیت‌شیرز (Bitshares) ایاس را برپایه وایت پیپری که در ژوئن ۲۰۱۷ منتشر شد، بنیان گذاشت. همان‌طور که پیش‌تر گفته شد، ایاس را می‌توان یک سیستم عامل برای اپ‌های غیر متمرکز یا همان دپ‌ها قلمداد کرد. همان‌طور که مایکروسافت ویندوز، لینوکس و مک اواس، پلتفرم‌هایی برای ساخت و اجرای برنامه‌ها و اپ‌های رایانه‌ای هستند، ایاس نیز با هدف ایجاد و راه‌اندازی اپلیکیشن‌های مبتنی بر وب تحت شبکه‌های بلاک چینی طراحی شده است. علاوه بر این، قراردادهای هوشمند و سیستم‌های حکمرانی ایاس به‌گونه‌ای طراحی شده که می‌توان از آن برای راه‌اندازی سازمان‌های خود مختار غیرمتمرکز یا همان DAO نیز استفاده کرد.
یکی از ویژگی‌های جالب توجه ایاس این است که فاقد بلاک چین ویژه خود است و در عوض بر زنجیره‌های برساخته فعالان جامعه کاربری خود متکی است (زنجیره‌هایی که تعداد آن می‌تواند بیش از یک عدد باشد). علاوه بر این، تعداد کل رمز ارز قابل عرضه EOS برابر با یک میلیارد واحد است که در مقایسه با دیگر کوین‌ها عدد نسبتاً بزرگی به حساب می‌آید (برای مثال، تعداد کل کوین‌های قابل عرضه بیت کوین برابر با ۲۱ میلیون واحد است).
نخستین بار نام ایاس وقتی بر سر زبان‌ها افتاد که این پروژه توانست در عرض تنها ۵ روز از برگزاری رویداد عرضه اولیه خود ۱۵۰ میلیون دلار سرمایه جذب کند و در ادامه عرضه اولیه توکن‌های خود را به مدت یک سال ادامه داد و موفق شد در مجموع سرمایه هنگفتی نزدیک به ۷۰۰ میلیون دلار را از سرمایه‌گذاران خود جمع‌آوری کند. ایاس در حالی کارزار عرضه اولیه برای رمز ارز EOS خود را به مدت یک سال ادامه داد که به‌طور معمول دیگر پروژه‌ها نهایتاً در ۲ تا ۴ هفته پرونده عرضه اولیه خود را جمع می‌کنند. گفتنی است پس از انجام اولین معامله رمز ارز EOS در صرافی بیتفینکس (Bitfinex) در تاریخ ۲۵ ژوئن ۲۰۱۷ قیمت این ارز دیجیتال در دو ساعت ابتدایی درج‌شدن نماد آن در تابلوی این صرافی، بیش از ۲۰۰ درصد جهش کرد.
پروژه ایاس هنوز دارای محصول اجرایی‌پذیری نیست، اما واضح است که برای آنچه این پروژه وعده کرده، تقاضای بسیار زیادی وجود خواهد داشت. پلتفرم ایاس در تاریخ ۲۹ نوامبر ۲۰۱۷ (۸ آذر ۹۶) توانست با راه‌اندازی اپلیکیشنی موسوم به ایاس استات (EOS STAT) به نقطه عطف مهمی دست پیدا کند. این اپلیکیشن یک شبکه آزمایشی یا تست نت برای توسعه‌دهندگانی است که می‌خواهند دپ‌های خود را پیش از راه‌اندازی روی پلتفرم ایاس، ارزیابی، اجرا و آزمایش کنند.
فناوری نهفته در ورای ایاس
ایاس درصدد است تا بسیاری از معضلات سرعت و مقایس‌پذیری گریبان‌گیر بلاک چین‌های نسل اول و دوم را حل و فصل کند.
بسیاری بر این باورند که بیت کوین و دیگر همتایانش برای تحقق وعده جهان‌شمول خود بسیار کند و گسترش‌ناپذیر هستند. البته ناگفته نماند که بیت کوین برای حل این دو مشکل، راهکار لایتنینگ را ارائه داده است. مشابه با بیت کوین، اتریوم نیز به‌رغم بهبود اندک سرعت تراکنش‌ها نسبت به دیگر هم قطارانش، همچنان برای خدمات‌دهی به یک اقتصاد عظیم با چالش مقیاس‌پذیری مواجه است. گفتنی است که اتریوم در حال حاضر تنها می‌تواند ۲۰ تراکنش را در هر ثانیه پردازش کند و توسعه‌دهندگان آن سخت در تلاش‌اند تا این سرعت را افزایش دهند.
ایاس و رمز ارز EOS اما از پایه به‌گونه‌ای طراحی شده تا بتواند میلیون‌ها تراکنش را در ثانیه پردازش کند تا بتواند گزینه‌ای مناسب‌تر برای یک زیست‌بوم دپ پیچیده و اقتصاد غیر متمرکز باشد.
ایاس در تلاش است تا توسعه دپ‌ها را آسان‌تر و کارآمدتر کند. در حال حاضر، توسعه‌دهندگان در پلتفرم‌های کنونی ساخت دپ باید به‌طور مکرر مسائل متعددی را در هر بار توسعه دپ‌های مطلوب خود حل و فصل کنند. مسائلی که از جمله آن‌ها می‌توان به بازیابی و ایجاد حساب کاربری، حساب‌های چندامضایی، پیام‌رسانی، مجوزهای مبتنی بر جایگاه و غیره اشاره کرد.
ایاس درصدد است تا با گذاشتن بسیاری از این قابلیت‌های ویژگی‌های مشترک در اختیار توسعه‌دهندگان این مسائل را حل کند تا آن‌ها ملزم به ساخت و توسعه ویژگی‌های مطلوب خود از صفر نباشند. این ویژگی به طراحان نرم‌افزار اجازه می‌دهد تا وقت خود را به جای ویژگی‌های عمومی، مصروف ویژگی‌های یکتای اپلیکیشن‌های غیر متمرکز خود بکنند.
ساز و کار بلاک چین رمز ارز EOS
همان‌طور که پیش‌تر گفته شد، شرکت بلاک دات‌وان به‌عنوان توسعه‌دهنده پروژه ایاس هیچ بلاک چین ویژه‌ای مخصوص این پلتفرم ندارد و درعوض، افراد و گروه‌ها می‌توانند از بلاک چین‌های دلخواه خود برای میزبانی از نرم افزار ایاس دات آی او (EOS.IO) استفاده کنند.
دست‌کم روی کاغذ، این امکان وجود دارد که از بیش از یک بلاک چین برای میزبانی از نرم‌افزار ایاس استفاده شود؛ اما درنهایت یکی از بلاک چین‌ها با اقبال بیشتر فعالان جامعه کاربری رمز ارز EOS، نگهدارندگان توکن و تولیدکنندگان بلاک‌های آن مواجه خواهد شد. از این رو، محبوب‌ترین زنجیره یا بلاک چین میزبان پرارزش‌ترین توکن خواهد بود و همین امر فعالان جامعه کاربری را به استفاده از آن تشویق خواهد کرد.
هر زنجیره از بلاک پیدایش ایاس به‌عنوان محل شروع توزیع توکن‌ها استفاده می‌کند. بلاک پیدایش، محتوی رونوشت داده‌های ایاس از بلاک چین اتریوم است، زیرا ایاس پیش از راه‌اندازی اولیه، رویداد عرضه اولیه توکن خود را در بستر اتریوم انجام داده است. این بلاک پیدایش مشتمل بر تمامی اطلاعات آدرس‌ها و تعداد توکن‌های موجود در آن‌ها است؛ بنابراین هر کسی که توکن‌های ایاس مبتنی بر ERC-20 را در اختیار دارد، می‌تواند رمز ارز جدید EOS را روی هر یک از زنجیره‌های جدید مطالبه کند.
نگهدارندگان توکن‌های ایاس روی بلاک چین آن در یک فرایند رأی‌گیری، ۲۱ تولیدکننده بلاک را انتخاب می‌کنند تا آن‌ها بلاک‌ها را برای بلاک چین تولید کنند. تولیدکنندگان بلاک، نهادهایی هستند که با در اختیار داشتن حساب‌هایی روی بلاک چین، تراکنش‌ها را صحت‌سنجی می‌کنند و با استفاده از کامپیوترهای متصل به شبکه، منابع لازم را در اختیار می‌گذارند. این نهادها برای صحت‌سنجی و تأیید بلاک‌ها پاداش‌هایی در قالب رمز ارز EOS دریافت می‌کنند.
اگر بلاک چین اصلی، فاقد منابع رایانشی کافی باشد، روی کاغذ، تولیدکنندگان بلاک را تشویق می‌کند تا با استفاده از سخت‌افزارهای روزآمدتری موقعیت خود را روی زنجیره اصلی حفظ کنند. با این حال، هنوز هم امکان وجود زنجیره‌های چندگانه وجود دارد؛ به ویژه آنکه ایاس امکان همکاری تعاملی و تبادل اطلاعات را میان زنجیره‌های مختلف فراهم می‌کند.
رمز ارز EOS
دارندگان رمز ارز EOS علاوه‌بر آنکه می‌توانند در فرایند انتخاب تولیدکنندگان بلاک شرکت کنند، قادرند با هزینه‌کرد یا سپرده‌گذاری توکن‌های خود از منابع موجود در بلاک چین ایاس بهره‌مند شوند.
گفتنی است که پهنای باند و ظرفیت رایانشی و ذخیره‌سازی شبکه ایاس برحسب میزان توکن‌های سپرده‌گذاری‌شده هر دپ به آن اختصاص می‌یابد. به این ترتیب، کاربران می‌توانند دپ‌های مطلوب خود را بدون نیاز به داشتن رمز ارز خاص خود توسعه بدهند و اجرا کنند. بنابراین برخی از دپ‌ها می‌توانند پولی باشند یا به‌ازای هر بار استفاده از کابران پول دریافت کنند یا آنکه مجانی یا فریمیوم باشند. گفتنی است که در روش پرداخت فریمیوم، سرویس پایه به‌طور رایگان عرضه می‌شود و سطح بالاتری از خدمات در ازای دریافت حق اشتراک در اختیار گذارده می‌شود. علاوه بر این‌ها ایاس وعده داده که کارمزد تراکنش‌ها بسیار ناچیز خواهد بود و سازمان‌ها بسته به اهداف و تریجیحات خود می‌توانند میزان و نحوه محاسبه کارمزدها را تعیین کنند.
الگوریتم اجماع
ایاس از الگوریتم اثبات سهام نمایندگی شده (DPOS) استفاده می‌کند که مشابه پروتکل اثبات سهام است که در تعدادی از رمز ارزها مورد استفاده قرار می‌گیرد (اتریوم نیز در حال گذار به پروتکل اثبات سهام است).
در روش اثبات سهام نمایندگی‌شده، تولیدکنندگان بلاک از طریق شبکه‌ای از گره‌های ناظر به‌طور مداوم از طریق فرایند رأی‌گیری انتخاب می‌شوند. گره‌های ناظر متشکل از نهادها یا عناصر دپ است که توکن‌های خود را برای دستیابی به منابع رایانشی سهام‌گذاری می‌کنند. بدیهی است که گره‌های ناظر علاقه دارند که بهترین تولیدکننده ممکن را در اختیار داشته باشند. از این رو، تولیدکنندگان بلاک باید منابع رایانشی در دسترس خود را فهرست کنند و این بدون تردید در اینکه کدام‌یک از سوی شبکه انتخاب می‌شود، اثرگذار است.
بر اساس وایت پیپر رمز ارز EOS، رأی‌گیری بر اساس یک رویه تأییدی انجام می‌شود. تولیدکنندگان بلاک نیز از طرف شبکه یک رده‌بندی موافقت اخذ می‌کنند و هر ۲۱ بلاک بر اساس رده‌بندی به‌طور خودکار انتخاب می‌شوند. درنهایت یک تولیدکننده بر اساس آرا انتخاب می‌شود.
قابلیت همکاری تعاملی بلاک چین
سرانجام، مهم‌ترین کارکردی که ایاس و رمز ارز EOS در اختیار می‌گذارد، قابلیت ارتباط دو بلاک چین است بی‌آنکه نیاز باشد هر یک داده‌های دیگر بلاک چین را ارزیابی میان‌زنجیره‌ای کند. روشی که ایاس این قابلیت را پیاده کرده به این شرح است که ابتدا یکی از بلاک چین‌ها را به‌عنوان کلاینت سبک در نظر می‌گیرد و سپس تراکنش‌ها را با استفاده از سرآیند بلاک‌ها روی زنجیره دیگر اعتبارسنجی می‌کند. سپس از طریق سازوکار اثبات تمامیت، زنجیره یادشده بررسی می‌کند که آیا تمامی اطلاعات مرتبط را از زنجیره ثانوی دریافت کرده است یا خیر.
این قابلیت همکاری تعاملی، بلاک چین‌های عمومی و خصوصی را قادر می‌سازد تا با یکدیگر ارتباط برقرار کنند. همچنین به دپ‌ها اجازه می‌دهد تا از اطلاعات خصوصی موردنیاز خود که روی زنجیره جداگانه‌ای قرار دارد، استفاده کنند.
مزایای ایاس
ریسک کمتر وقوع هارد فورک
پیش‌تر در ژوئن ۲۰۱۶ (خرداد ۹۵) در اثر هک یکی از سازمان‌های خود مختار غیر متمرکز مبتنی بر بلاک چین اتریوم که به سرقت توکن‌های آن انجامید، کل بلاک چین اتریوم برای مدتی از دسترس خارج شد. در آن زمان بحث‌های فراوانی پیرامون چگونگی رویارویی با این وضعیت در جامعه کاربری اتریوم شکل گرفت و در ادامه در این جمع، دودستگی پدید آمد. عدهای کماکان خواستار بازگشت وجوه از دست رفته خود بودند و عده دیگر اما عطای آن را به لقایش بخشیده بودند. در نتیجه یک انشعاب سخت یا هارد فورک در اتریوم به وقوع پیوست و دو دسته اتریوم و اتریوم کلاسیک به وجود آمد. در ایاس و رمز ارز EOS اما به‌احتمال زیاد چنین اتفاقی رخ نمی‌دهد؛ چرا که در صورت بروز باگ در یک اپلیکیشن غیر متمرکز، می‌توان به سادگی تا رفع مشکل، آن را فریز کرد.
سهولت استفاده برای توسعه‌دهندگان
ایاس مشتمل بر یک جعبه ابزار مبتنی بر وب برای تسهیل توسعه دپ است. علاوه بر این، این پلتفرم از قابلیت‌های دیگری همچون طرح‌واره‌های پایگاه داده، مجوزهای مبتنی بر جایگاه و دیگر کارکردهای نهاده بهره میبرد که ایجاد و راه‌اندازی دپ‌ها را ساده‌تر می‌کنند.
حکمرانی با رمز ارز EOS
ایاس از یک ساختار حکمرانی برخوردار است که مبتنی بر قاعده مرکزی برساخته از قوانین پذیرفته‌شده متقابل است که زمام حکمرانی سیستم را در دست دارند. علاوه بر این می‌توان این قواعد را در صورت لزوم از طریق فرایندهای رأی‌گیری اصلاح کرد. بسیاری از رمز ارزها برای نیل به اجماع در مواقع بروز بحران یا شرایط حاد با دشواری‌های زیادی روبه‌رو می‌شوند، اما به‌نظر می‌رسد که ایاس و رمز ارز EOS راهکار مناسبی را برای گذار از چنین شرایطی در اختیار دارد.
خودبسندگی
بلاک چین ایاس دارای نرخ تورمی برابر با ۵ درصد در سال است که برای تأمین پاداش تولیدکنندگان بلاک و تأمین بودجه سه طرح پیشنهادی برتر برای راه‌اندازی دپ منتخب در سال مورد استفاده قرار می‌گیرد.
تراکنش‌های رایگان
در اتریوم و بیشتر بلاک چین‌ها کاربران برای انجام تراکنش، ملزم به پرداخت کارمزدهای گزافی هستند. ایاس اما با بهره‌گیری از مدل ویژه تولید بلاک خود به توسعه‌دهندگان دپ اجازه می‌دهد تا کارمزدها را بسته به خدمات تعریف‌شده خود و سطح آن تعیین کنند.
تراکنش‌های سریع
همان‌طور که پیش‌تر گفته شد، ایاس و رمز ارز EOS از روش پردازش موازی استفاده می‌کند که می‌تواند به‌طور بالقوه میلیون‌ها تراکنش را در ثانیه پردازش کند. مطابق با ادعای شرکت بلاک دات‌وان این رقم در ابتدای کار ایاس برابر با ۵۰ هزار تراکنش در ثانیه است.
دوست‌دار عرضه اولیه توکن
درست مانند اتریوم و دیگر پلتفرم‌های قرارداد هوشمند می‌توان از بلاک چین ایاس برای میزبانی از عرضه اولیه توکن استفاده کرد. با توجه به تمرکز ایاس بر کاربرپسند بودن، دور از انتظار نیست که این بلاک چین برای ساده‌سازی قراردادهای هوشمند و توکن‌های ICO دست به ارائه یک دپ ویژه بزند.
معایب رمز ارز EOS
رقبای پرشمار ایاس
همانند اتریوم، ایاس نیز رقیبان پرشماری دارد که از جمله آن‌ها می‌توان به نئو (NEO)، روت‌استاک آراس‌کی (Rootstock RSK) و آرچین (RChain) اشاره کرد. علاوه بر این هنوز هم جای برای راه‌اندازی پلتفرم‌های مشابه دیگری با سازوکار همسان ایاس وجود دارد.
پشتیبانی از توکن‌های بدون پشتوانه
اگرچه جامعه کاربری ایاس سخت در تلاش است تا بلاک چینی را پیاده‌سازی کند تا دارندگان توکن‌های ایاس مبتنی بر اتریوم بتوانند در زنجیره‌های جدید هم توکن‌های خود را مطالبه کنند، اما از نظر قانونی چنین امری الزامی نیست. از آنجا که شرکت بلاک دات‌وان به‌عنوان موسسه مجری ایاس دست به راه‌اندازی هیچ بلاک چین آغازینی برای پروژه نزده، بنابراین مسئولیت تضمین امر یادشده بر عهده خود کاربران است.
احتمال پدید آمدن تمرکزگرایی در رمز ارز EOS
برخی می‌گویند که ایاس به‌دلیل پروتکل اجماع DPOS خود دارای تمرکزگرایی بیشتری در مقایسه با دیگر پلتفرم‌های از جمله اتریوم است. از آنجا که ایاس تنها بر ۲۱ تولیدکننده بلاک برای تأیید همه تراکنش‌ها متکی است، این نگرانی چندان هم پربیراه نیست؛ زیرا درنهایت چند مرکز داده بزرگ، زمام شبکه رمز ارز EOS را در دست می‌گیرند. مسئله دیگری که به نگرانی برخی منجر شده این است که کاربران معمولی نمی‌توانند سیستم ایاس را حساب‌رسی کنند؛ مگر اینکه تبدیل به یک گره کامل یا فول نود شوند. درنهایت اینکه ایاس بر رأی‌گیری متکی است که به‌طور تاریخی در سیستم‌های مشابه شاهد کم‌رنگ‌شدن مشارکت با گذشت زمان بوده‌ایم و این خود می‌تواند به تمرکزگرایی بیشتر و دخیل بودن تعداد افراد کمتری در تعیین سمت و سوی اهداف بلاک چین منجر شود.
ناگفته نماند که بلاک دات‌وان مدعی است که بلاک چین‌های ایاس هنوز از درجه تمرکزگرایی کمتری در مقایسه با بیت کوین و اتریوم بهره‌مند هستند؛ چرا که در این دو بلاک چین، تعداد کم‌شماری استخر استخراج، مسئولیت تأیید کل تراکنش‌های شبکه را بر عهده دارند.
سوء‌استفاده از ایاس
یکی از ویژگی‌های یکتای رمز ارزها این است که به کاربران اجازه می‌دهد به‌طور ناشناس، تراکنش‌هایی را ارسال و دریافت کنند؛ درست مانند دادوستد پول نقد در دنیای واقعی. به‌طور معمول شما متوقع هستید که هنگام سوار شدن به اتوبوس یا پرداخت پول خرید یک قرص نان، هویت‌تان برای فروشنده برملا نشود، درست است؟
با این حال، عدهای هم سراغ استفاده از رمز ارزها می‌روند تا بتوانند از آن‌ها برای ارتکاب جرایم به‌طور ناشناس استفاده کنند. جرایمی که از جمله آن‌ها می‌توان به سوداگری مواد مخدر، اسلحه و کارت‌های بانکی مسروقه اشاره کرد. برای مثال در یکی از موارد از بیت کوین برای پرداخت هزینه‌های ترورهای خصوصی استفاده شده است.
در این میان، ایاس نیز از دیگر رمز ارزها مستثنی نیست. علاوه بر این، نباید از یاد ببریم که اکثر پایگاه‌داده‌های بلاک چینی همچون اتریوم و بیت کوین کاملاً عمومی هستند. این یعنی اینکه هر کسی با اتصال به اینترنت می‌تواند تمامی تراکنش‌های رخ‌داده روی بلاک چین و همچنین موجودی تمام حساب‌ها را رویت کند.
با این حال، مطابق با اظهارات دنیل لاریمر، بنیان‌گذار سابق ایاس، با آنکه نمی‌توان آدرس فرستنده یا گیرنده تراکنش‌ها را از دید دیگران مخفی کرد، اما می‌توان کل موجودی کیف پول یک کاربر را پنهان کرد.
این ویژگی می‌تواند برای کسانی که درصدد فرار مالیاتی هستند، بسیار جذاب باشد؛ چرا که می‌توانند ثروت خود را از دیدی نهادهای مالیاتی پنهان کنند. البته مزیت این ویژگی این است که امنیت مضاعفی را برای دارندگان ثروتمند رمز ارزها فراهم می‌آورد. نکته مهمی که نباید از آن غافل شد، این است که امکان سوء‌استفاده از همه فناوری‌ها وجود دارد؛ اما تنها اقلیت کوچکی به‌دنبال چنین کارهایی هستند.
سخن پایانی
ایاس با بهره‌مندی از سرعت بالای تراکنش‌ها، ابزارهای توسعه کاربرپسند و تیمی کار درست از این پتانسیل برخوردار است که فناوری بلاک چین را به یک فناوری جریان اصلی بدل کند. با این حال، راه رسیدن به این هدف، راه طول و درازی است و هم‌اکنون مقاومت سختی از سوی فعالان جامعه کاربری رمز ارزها و بلاک چین پیش روی ارز دیجیتال EOS قرار دارد. با این حال اگر موسسه بلاک دات‌وان به‌عنوان شرکت گرداننده ایاس اثبات کند که این بلاک چین همانند دیگر همتایانش، غیرمتمرکز است و مزیت‌های زیادی را در قیاس با بلاک چین‌های سنتی ارايه می‌دهد، این پلتفرم می‌تواند به بازیگر اصلی در روند تکاملی بعدی اقتصاد غیرمتمرکز بدل شود.
منبع : وال هالا کریپتو
